Leishmania infantum etkeni, hastaların lökositlerine saldırı geliştirerek parçalanmasına sebep olarak hayvanlarda ağır öldürücü bir hastalık meydana getirmektedir. Phlebotomus spp. adında kum sineği tarafından bulaşan leishmaniasis, genellikle tropikal ve subtropikal iklim gözlenen eski ve yeni dünya bölgelerinde karşılaşılmaktadır. Dolayısıyla bu bölgelerde yaşayan ya da bu bölgelere tatile giden korunmasız köpeklerin leishmaniasis hastalığına yakalanma ihtimali oldukça yüksektir.

Birçok ülkede en çok sevilen evcil hayvan olarak bilinen köpeklerin, Leishmania infantumu en önemli rezervuarı olduğu ve insanlara bulaştırabileceği her zaman göz önünde tutulmalıdır. Leishmaniasis, insanlarda genellikle visseral formda gözlenmektedir. Enfeksiyonun ağır formda seyretmemesi sebebiyle tedavinin geciktirilmesi durumunda insanlarda hastalık ölümcül olabilmektedir. Unutulmamalıdır ki, leishmaniasis, malaria ve lenfatik filariasisten sonra gelen 4. en önemli vektörel hastalıktır.

Tanısı kolay konulmayan bir hastalıktır

Köpeklerde leishmaniasis her organa, dokuya ve biyolojik sıvıya geçebilen sistemik bir hastalıktır. Köpeklerde gerçekleşen leishmaniasis vakalarında genellikle belirgin olmayan klinik belirtiler gözlenmektedir. Hastalık sırasında ortaya çıkan spesifik semptomlar ve klinik belirtilerden bazıları şunlardır;

Deri lezyonları

Kilo kaybı ve kas atrofileri

Egzersizlere karşı intolerans

İştahta azalma

Halsizlik

Topallık

Diyare

Poliüri, polidipsi

Lenfadenomegali ve splenomegali

Mukozal membranlarda solukluk ve kanamaya eğilim

Göz lezyonları

Leishmaniasisin tipik patolojik bulgularında; dermatitis, glomerulonefritis nedenli kronik intersitisyal nefritis, non-spesifik lenfadenopati ve kemiği iliği hiperplazisi gözlenmektedir. Leishmania infantumun kesin tanısının yapılabilmesi için, mutlaka spesifik laboratuvar testlerinden yardım alınması gerekmektedir.

Yaygın olarak kullanılan testler;

–          Çeşitli serolojik yöntemlerle spesifik anti-leishmania antikorları saptayarak yapılan tespitler (ELISA, IFT gibi)

–          Parazitin parçaladığı dokulardan sitoloji, histoloji veya moleküler tekniklerle yapılan tespitler

Özellikle renal hastalıklar için destekleyici sağaltım önemlidir.

Köpeklerde gözlenen Leishmania infantum enfeksiyonlarının sağaltımında genellikle meglumine antimonite veya allopurinol kullanılmaktadır. Fakat yerleşmiş bir enfeksiyonu vücuttan tamamen eradike etmek oldukça zordur. Renal hastalıklarında gözlendiği vakalarda ayrıca ACE inhibitörlerinin kullanılması da önerilmektedir.

Köpek leishmaniasiste her ne kadar deri lezyonları en sık karşılaşılsa da, hastalığın esas değerlendirmesi proteinuri ve renal fonksiyonlara bakılarak ve olası böbrek hastalığını sınıflandırarak yapılmaktadır. Hastalığın spesifik tedavisinde, olası böbrek hastalıklarının erken teşhisi yapılmalı ve destekleyici sağaltıma biran evvel odaklanılmalıdır. Rastgele gerçekleştirilen vaka takibi çalışmalarında, terapötik renal diyetlerinin kronik böbrek hastası köpeklerin yaşam sürelerini uzattığı ve yaşam kalitesini artırdığını gözlenmiştir.

Hastalığın eradikasyonunda korunma önemli bir anahtardır

Araştırmalarda, Leishmania infantum enfeksiyonu gelişen köpeklerin % 50’sinin klinik tanıda gayet sağlıklı olduğu gözlenmiştir. Fakat bütün asemptomatik ve semptomatik köpekler, kum sivrisineği tarafından Leishmania enfestasyonuna maruz kalmış birer konakçıdır. Özellikle de asemptomatik köpeklerin, Leishmania vektörlerinin bilinmeyen rezervuarları olması ve leishmaniasisden arı olan alanlara hastalığı taşıyabilmelerinde dolayı oldukça tehlikelidir. Yani köpeklerde leishmaniasis hızla büyümesi sebebiyle dikkat edilmesi gereken bir tehdittir.

Birçok Avrupa ülkesi yüksek endemik Leishmaniasis riskine sahiptir. Kum sineği ısırıklarına karşı etkili korumanın sağlandığından emin olunmalıdır. Bu doğrultuda önereceğiniz antiparaziter ilaçlar şu özelliklere sahip olmalıdır;

–          Kum sineklerine karşı uzun ömürlü kovucu etkisi kanıtlanmış olmalıdır

–          Leishmaniasis hastalığının bulaşma riskini azalttığı onaylanmış olmalıdır

–          Hayvan sahipleri tarafından kolay uygulanabilmelidir. (spot on)