Latince Akus “iğne” ve Punctura “batırma ” kelimelerinin birleşmesi sonucu noktanın iğnelenmesi anlamında bir terim olan Akupunktur, Hipokrates’in dediği gibi “Hastalıklar dışarıdan yapılan müdahaleler ile tedavi edilemiyorsa iç hekimin müdahalesine bırakılır.” Felsefesinde anlam kazanan insan vücudunun kendi kendisini yenileme yeteneğinden faydalanmasıdır.

Beşbîn yıllık bir geçmişe sahip olan akupunktur gerek insan hekimliğinde gerekse veteriner hekimliği alanında kullanılan tedavi yöntemlerinden biri olup dünyaya Çinliler tarafından yayılmıştır.

Veteriner akupunkturun tarihine bakacak olursak;

M.Ö, 659-621 yılları arasında Bai-Le-Zhen Jing ( Baile’nin Veteriner Akupunktur Prensipleri) adlı ilk veteriner akupunktur kitabını yazmıştır.

Avrupa da ise veteriner akupunktur ile 25-30 yıldır uğraşılmaktadır. Bugün Avrupa’da akupunkturun fizyolojik açıklaması ve pratikte daha iyi nasıl kullanılabileceği üzerinde çalışmalar yapılmaktadır.

Ülkemizde henüz akupunktur alanında çalışan hekim sayısı bir elin parmaklarını geçmemektedir. Ancak Dünya’daki trend, alternatif tedavi yöntemlerinin günden güne tercih sebebi olması ve birincil tedavi yöntemi olarak kabul görmesidir. Bu bağlamda Türkiye’de de veteriner hekimlikte akupunkturun günden güne artacağı ve eğitiminin de ülkemizde verilmeye başlanacağı kaçınılmazdır.

Akupunktur; vücuttaki bazı özel noktaların meridyenler vasıtasıyla yaşam enerjisi olan Qİ’in aktarılmasında rol almaktadır. Qi’nin vücütta düzenli yayılması, tüm organlara eşit gitmesi vücudun bütünlüğü açısından önemlidir. Yayılamadığı durumlarda ise hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Batı tıbbindeki alışık olduğumuz hastalık motifleriyle Çin tıbbındaki hastalık kavramları farklılık göstermektedir. Yalnızca bir dokunun veya bir organın hastalığı değil tüm vücut ele alınmgktadrr. Tedavi yine bu meridyenler üzerinde bulunan özel noktaların uyarılmasıyla Qi’nin düzenli akışının sağlanmasıdır. Bu uyarımlar noktalara yapılan masaj, iğnelerin batırılması, ısı(moxa), elektrik uyarımları ve lazer ışınıyla yapılabilmektedir.

Akupunktur bir çok hayvana uygulanabilmektedir.

Evcil hayvanlarımızda en çok uygulama kedi, köpek, at, sığır, tavşan, kobay ve kanatlılarda olmaktadır. Irk, yaş ayırt etmeksizin tüm hayvanlara uygulanabilmektedir. İğnelere karşı ise, düşünüldüğü gibi tepki ile karşılaşılmaz çünkü iğneler olabildiğince ince, elastik ve dokuya girişte az hasar vermektedir. Bu da iğnenin iyi tolere edilmesine neden olur. Bazı özel durumlarda ağrılı noktalar olabilmekte bu durumda ise bu noktalara yapılacak uygulamalar ya alternatif noktalarla bypass edilebilir ya da lazer, moxa gibi yöntemlere geçiş yapılabilir.

Moxa yöntemi “artemesia vulgaris” adlı bitkinin kurutularak elde edilmiş rulo sigara şeklinde ya da bastırılmış kadehler şeklinde olabilmektedir. Yakıldıktan sonra açığa çıkan ısı ve bitkinin öze kokusu sakinleştirmekte ve ısısı akupunktur noktasına uyarı vermektedir.

Bazı nörolojik ve kas rahatsızlıklarında batırılan metal İğnelere özel düşük akım üreten aletlerle fasılalı olarak belli güçte elektrik akımı verilerek noktanın uyarılması sağlanabilmektediı Bu yöntem özellikle felçli hastalarda oldukça başarılı sonuçlar vermektedir.

Veteriner hekimlikte akupunkturun kullanım alanları oldukça geniştir.Akupunktur akut hastalıklarda özellikle şok, solunum durmalarında kullanılabilmektedir Hiçbir ilaç olmadan anlık etkiler elde edilebilir ve hastanın hayatı bu sayede kurtulur.

Kronik hastalıklarda Özellikle ağrının giderilmesinde, etkin sonuç alınması ve hastamı yaşam standartlarının gözle görülür bir şekilde düzelmesi bu tedavi yönteminin seçiminde büyük rol oynar. İlerleyen yaşla birlikte eklemlerde gelişen artrozlar bu ağrıların başlıca nedenidir. Bunun yanında kalça displazisi ve dirsek displazisi sonucu gelişen artrozlarda kalıcı akupunktur uygulamaları yapılmaktadır. Özel noktalara 24 ayar altın küreler yerleştirilerek hem ağrının önüne geçilmekte hem de artrozun ilerlemesi durdurulmaktadır. Bu yöntem kalıcı olması nedeniyle uygulama İle hastanın ömür boyu ağrısız ve konforlu bir hayat sürmesini sağlamaktadır. Bu uygulamada ağrının giderilmesinde vakanın şiddetine göre, hemen uygulama sonrası ile üç ay arasında %98’lik başarı elde edilmektedir. Yerinden kalkmakta zorlanan hasta bu süreç içersinde rahat hareket eden ve oyun oynayan, yürüyüşe çıkabilen genç hasta görünümünü almaktadır.

Nörolojik hastalarda sinirsel kayıplar, travmatik sinir kopmaları haricinde, büyük başarı ile tedavi edilmektedir. Dermatozlarda (egzama, alerji vb.) da akupunkturla iyi sonuçlar alınmaktadır. Burada daha çok vücut akupunkturu ile belli dönemlerde seanslar halinde uygulamalar yapılmaktadır. Hastanın hassasiyetine bağlı olarak bu uygulamalar gerek İğne gerekse de lazerle ağrısız bir şekilde yapılmaktadır.

Özellikle kedilerde “kedi nezlesi” olarak bilinen hastalığa son derece hızlı cevap alınmaktadır. Kediler akupunktura çok iyi yanıt veren hasta grupları arasındadır. Düşünüldüğü gibi iğneye aşırı tepki vermezler aksine yerleştirilen iğnelerle daha sakin hale gelmekte ve çok iyi tolere etmektedirler. Tüm hayvan gruplarında değişik bir uygulama olan “auriculo terapi (kulak akupunkturu)” bir tedavi seçeneği olarak uygulanmaktadır. Daha çok kulak kepçesinin iç yüzeyinde bulunan ve vücut akupunkturundaki gibi birbiri ile ilişkili olan noktalar üzerinden gerek iğne, ki bunlar kalıcı iğneler olarak ta uygulanabilmekte, ısı lazer ve akuenjeksiyon tarzında yapılabilmektedir.

Kulak akupunkturunun vücut akupunkturuna göre bazı avantajları bulunmaktadır. Son derece dar bir alanda oldukça fazla noktanın bulunması bu yöntemin dezavantajıdır ancak bu noktalar üzerinden direk hastalık teşhisine gidilebilmekte ve bu yöntemle aynı zamanda psikolojik rahatsızlıkların da tedavisi yapılabilmektedir.

Batı tıbbına alternatif olarak sunulan akupunktur hızlı cevap, minimal invaziv ve kalıcı sonuçlar elde edilmesi ile üstün özellikler göstermektedir. Tamamı ile tek başına akupunktur yapılabildiği gibi medikal tedavinin yanında operasyon sonrasında ve fizik tedavi esnasında uygulanması hastanın daha hızlı iyileşmesiyle sonuçlanmaktadır.

Veteriner hekimler olarak anemnez, teşhis ve tedavide hayvanlarla çalışmanın zorlukları göz önüne alındığında ve etkin tedavi amaçlandığında akupunktur gibi ağrısız, hastalığa değil hastaya etkili bir yöntemden faydalanılması da kaçınılmazdır.