İlaç ve Toksin Almımı Sonucu Gelişen Diyare

Diyare, çoğunlukla pek çok medikasyonun yan etkisi ve değişik eksojen kimyasal maddelerle intoksikasyon sonucu ortaya çıkan bir klinik semptomdur. Nonsteroidal antienflamatuar ilaçlar (aspirin, indomethacine, phenylbutasone, ibuprofen, flunixin meglumine ve diğerleri) , dijitaller ve diğer pekçok kardiyak ilaçlar, dithiazine, magnezyum içeren ilaçlar, laktuloz (hepatik ensefalopati için kullanılır), antiparaziter ilaçların pekçoğu, çoğu antikanserojeııik ilaçlar ve pekçok antibakteriyel ilaçlar (normal barsak florası üzerine etkileri nedeniyle) yan etkileri nedeniyle diyareye neden olan terapötik ajanların bazı yaygın örnekleridir.

Antibiyotiklerin en büyük yan etkileri hipersensitiv reaksiyonlar özellikle anafilaksidir, köpeklerde sadece kusma ve diyare gözlenirken, kedilerde diğer semptomlarda görülebili, oral antibiyotiklere bağlı olarak köpeklerde anoreksi, kusma, poliüri/polidipsi, diyare, depresyon ve davranış değişiklikler görülebilir.

Çoğu ilaçların oluşturduğu diyare, ilaç uygulamasının durdurulması veya dozunun düşürülmesiyle kısa süre içinde düzelir.

Pekçok eksojen toksin diyareye neden olur. Staphylococal gıda zehirlenmesine neden olan enterotoksin gibi biyolojik toksinlerin yanında, ağır metaller (kurşun, arsenik, talyum), insektisitler (organofosforlar gibi), çimen ve bahçelerde kullanılan insektisitler, herbisitler, fungusitler ve bazı ev temizleme ürünleri gibi değişik kimyasal zehirler diyareye neden olurlar. Multisistemik hastalık bulguları toksikasyon şüphesini artırır Aynı zamanda, serbest dolaşan haşereler, toksik maddeyle kontamine olmuş su birikintileri veya akıntıları da diyareye yol açabilirler.

Katyonik deterjanlar (kuartemer amonyum bileşikleri) oldukça toksiktirler. Kuartemer amonyum bileşiklerinin %1’lik solüsyonları bile, gastrointestinal kanalda mukozal hasara yol açabilir. Konsantrasyonları %7.5’dan daha yüksek olduğunda korrosivdir.

Çoğu ev çamaşır suları %3-6 sodyum hipoklorid içerir, ancak bazı endüstriyel çamaşır suları ve yüzme havuzu temizleyicileri %50 oranında hipoklorid içerebilirler. Ender olarak sistemik bozukluklar oluşur ve orafarengial ve gastrointestinal irritasyona neden olurlar.

Semptomlar. İlaç ve toksin alımına bağlı gelişen diyareler (sekretorik diyare) klinik olarak büyük volümde sulu diyare ile karakterizedir. Dışkı pH’sı genellikle >7’dir. Açlığı takiben diyare devam edebilir ve dışkıda yangısal hücreler ve yağ bulunmaz. Çoğu toksikasyonda, mide bulantısı ve bazen dramatik ekstra intestinal semptomlar örneğin kurşun etilen glikol veya organik fosfor toksikasyonunun klinik belirtileri ortaya çıkar.

Tedavi prensibi olarak daha fazla toksin alımının engellenmesi, toksinin vücuttan atılması bununla beraber uygun antidot kullanılması ve sıvı replasmanı yapılmasına dayalıdır.