Köpek ve kedilerde nöbetle seyreden hastalıklara klinik ve laboratuar yaklaşım

Nöbetler, beyin fonksiyonlarının geçici olarak değişmesi ile meydana gelen paroksismal bir klinik görünümdür.
- Kedi ve köpeklerde görülme oranı sıktır.
- Konvulsiyon, bilinç kaybını eşlik eden generalize klonik ve tonik kas aktivitelerini kapsayan bir episod.
- Epileptik nöbetler beyindeki bioelektrik fonksiyel bozukluğunun proksismal bir sonucu olarak meydana gelir.
- Non progresif intra kranial bir sorundan kaynaklanır.
Nöbetlerin sınıflandırılması
- Prognozun ve uygun tedavinin belirlenmesinde çok önemli
- Nöbetlerin tipinin belirlemesinde iyi bir anamnez, video görüntüleri
- Bir çok epileptik nöbet tipi hayvanlarda gözlenebilir
- Ana sınıflandırma parsiyel ve generalize episodlar yönünde yapılır
Parsiyel nöbetler
Genellikle kongenital veya sonradan oluşur
A ) Basit parsiyel nöbetler ( bir hemisferdeki anormal elektrik aktivitesi)
- bilinç yerindedir
- Kedi ve köpeklerde nadir
- Motorik belirtiler ön plandadır ( kas gruplarında tikler, tremorlar)
- B)Kompleks parsiyel nöbet ( her iki hemisferi kapsar)
- basit parsiyel nöbet olarak başlar bilinç kaybolur
- Psikomotor nöbet
- Fasial kaslarda tikler
- Pupiller dilatasyon
- Huzursuzluk, aşırı heycan
- Kedilerde agresif davranış
- bilinçsizce Sürekli havlamak, ulumak, ısırmak ve yalamak
Primer generalize nöbetler : bileteral simetrik olarak başlar bilinç kaybı nettir
Generalize nöbetler kedi ve köpeklerde en sık tanımlanan nöbetlerdir
1.Myoklonik nöbetler
- Bir veya daha fazla kas grubunun aniden kontraksiyonu ile ilişkili – kas sarsıntısı
( basset hound sık gözlenir)
2.Klonik nöbetler
Ritmik kas kontraksiyonları ile karakterize tonus kaybı var
3.Tonik nöbetler
(Poodle, terrier, Dachounds)
- Tüm iskelet kaslarında kas tonusunda artış
- Birkaç dakika veya birkaç saat sürebilir
4.Tonik – klonik nöbetler ( grandmal)
- En çok karşılaşılan tipidir
- Tonik faz, bilinç kaybı
- Kas tanusu giderek artar ve hayvan yere düşer
- Şiddetli kas sarsıntıları ve klonik faza geçiş
Tonik – klonik nöbetler 3 fazda seyreder
Prodromal devre
- ictus devresinden önce dakikalar veya günler bazında başlar
- Hafif davranış değişiklikleri
- Huzursuz hareketler, koşmalar, havlamalar, agresyon, salivasyon, kusma
- Aniden veya fokal olarak başlar
- Aniden başlaması idiopatik epilepsilerde gözlenir
- Tüm iskelet kas tonusu artar, bilinç kaybolur
- Simetrik orafasiyel hareketler
- Pupilla dilate ve bir noktaya fiks
- Klonik fazda şiddetli ısırma hareketleri, aşırı salivasyon, istemsiz idrar ve dışkı yapma
- Ayağa kalkma yürüme, koşma
Postictal dönem
- Bazı kediler bu devrede normal aktivitelerine devam ederler ama köpekler derin bir uyku içersine girerler
- Çoğu hayvan birkaç dakika içersinde kalkar
- İlk etapta ortama adapte olamazlar, boş boş dolaşırlar
Nöbetlerin nedenleri
A ) Ekstrakranial nedenler
- Orjini vucut dışından olan nedenler (toksikasyonlar)
- Orjini vucuttan köken alan nedenler endokrin, metabolik
B )İntrakranial nedenler
- Progressif ( neoplasi, infeksiyöz)
- Non- progressif ( epilepsi )
Ekstrakranial nöbetlerde her iki hemisferde genelde etkilendiğinden generalize nöbetler oluşur
Genellikle Hipoglisemi,DM,Hipotroidsm,Cushing,Hepatik yetmezlikler,Renal yetmezlik,Hiperlipidemi,İnsülinoma,İntestinal parazitler,hipertermi,Hipoksi,Kardiak hastalıklar,Respiratorik hastalıklar,hipokalsemi,hipoparatroidsm,Elektrolit dengesizliği,toksikasyonlar,Ofi, karbamatlar, klorlu hidrokarbonlar, kafein,Aflatoksikosis – aspergillus spp,,Rodentisitler, ağır metaller…
İntrakranial nöbetler
Malformasyonlar,hidroensefalis,Yangısal hastalıklar,Nutrisyonel(kedilerde thiamin),Neoplasi, travma,
İntrakranial nedenler
- Beyin yapısındaki değişimler (Hydrocephalus,Vaskuler bozukluklar,Neoplasia,kist,Kranial travma,Meningitis ve encephalitis)
- Virusler (distemper, FIP, FeLV,Kuduz)
- Bakteriler (Leptosporosis,Mycobacterium spp.Staph aureus,Stph epidermidis,Stph albus,Pausterurella multocidia,Actinomyces,nocardia)
- Mantarlar cryptococcosis, etc. Histoplasmosis
- Protozoa – riketsiyel Toxoplasmosis Neospora Babesia Ehrlichiosis
Tanı ve ayırıcı tanı
Tanının net olarak belirlenmesi prognoz ve tedavi yöntemi acısından önemlidir.
Epileptik ve non-epileptik nöbetler
İntraserebrel ve ekstraserebral nedenler ayrılmalıdır.
Nöbetlere diagnostik yaklaşım
Irk faktörü:
- Maltase, Chihuahuas ve yorkshire terrier ırklarında kongenital hidrosefalis
- Irish seter, Saint bernard, koli ve Beagleslerde İdiopatik epilepsi,
- Belçika çoban köpeği kongenitaldir.
Çevresel faktörler, zehirlenmeler( kurşun, ofi, sitriknin, metil aldehid..) ,tümörler,İmmunizasyon ve gebelikte oluşan enfeksiyonlar (Panlekopeni, FIP),Beslenme,Nöbetlerin süresi, sıklığı, belirtileri,gebelikte kullanılan ilaçlar,phenothiazine, aminoglikozitler,…B12 vit noksanlığı
YAŞ FAKTÖRÜ
6 aylıkdan küçük hayvanlarda nöbetin olası nedenleri
- Dejenaratif vaskuler bozukluklar
- Anomoli (hidroensefali)
- Metabolik (HipoglisemiHepatik encefalopati)
- İnfeksiyöz (Kuduz, distamper, FIP, panlökpeni,….Abseler,Cryptococcus,Toksaplasmosis,Neosporosis,Ehrlichiosis, babesiosis…)
- Paraziter (Askaridiosis, teniasis)
- İdiopatik
- Travma,Kranial travma,
- hipoksi, anoksi
- Toksik( Kurşun, ofi, sitriknin…)
6 ay –üzeri yaş arası
- -Dejenaratif vaskuler bozukluklar
- Anomoli (hidroensefali)
- Metabolik nedenler(Hepatik ensefalopati, hipoglisemi, hipokalsemi, hiperlipidemi, Hiperkalemi, üremi, cushing, hipotroidsm…)
- Neoplastik(Beyin tümörü, metastazlar)
- İnfeksiyöz
- İdiopatik
- Granulomotous meningoensefalamyletis
- Travmatik
- toksik
Nöbetlerin tanımlanmasındaki ip uçları
- İdiopatik epilepsi genellikle generalize nöbet ile başlar ve hayvan istirahat halinde iken, uyurken oluşabilir
- Semptomik epilepside bu durum genellikle gözlenmez eksersiz ve heycanda daha sık oluşur
- Generalize nöbetler metabolik, toksik ve idiopatik olabilir.
- Bilinç kaybı olsun veya olmasın tonik ve klonik kas hareketlerinini ürünasyon, defakasyon ve salivasyonunun bir arada varsa bu nöbettir
- Kaslardaki gevşeklik ve bilinç kaybı narkolepsi veya sinkopal episodlarda oluşur
- Bilinç kayıpsız kas gevşekliği motororik aktivete veya metabolik disfonksiyonu işaret eder
- Parsiyal nöbetler fokal veya multifokal serebral anamolilerden meydana gelir
- Parsial nöbetler saniye yada dakikalar periyodunda generalize olabilir
- Tonik spazmlar gelişir
- Köpek ve kedilerde nadir
Özetle tanı
- Fiziksel muayene
- Nörolojik muayene
- Gözlerin muayenesi
- Palpasyon
- Baş, lenf yumruları, eklemler, kaslar
- Akciğer ve kalp oskultasyonu
- Mukozaların değerlendirilmesi
- Periferel dolaşımın değerlendirilmesi
- Poliüri-polidipdi-Oligüri
- GÖRÜNTÜLÜ TANI
EKG, Ekokardiografi
EEG, thoraks, abdomen ultrason- röntgen
Computed tomography (CT)
Magnetic resonance imaging (MRI) - Biyokimya
- Açlık kan glikozu
- BUN, kreatinin
- ALT, AST, GGT, ALP
- Kolesterol, trigliserid
- FT4- T4
- Kortizol( 24 saatlik idrar)
- İnsulin
- Amonyak
- Serum elektrolit
- Ca, P, Na, K
- Serological muayeneler
- Distemper, neosporosisToxoplasmosis, borreliosis,FeLV, FIV, FIP, ….
CSF analizi
Patolojik durum | Nörolojik bulgular | Diğer bulgular | nedenleri |
hipoksi | Ataksi, kollops, nöbet, koma | Dispnea, siyanöz | Kardiak yetmezlik
Vagal sinkop Hava yolu obstruksiyonu Şiddetli anemi Nitrit tok. Embolism trombosis |
Kanın hiperviskositesi | Geçici kollaps
Konvulsiyonlar, eksersiz intorelansı |
polidipsi | Polisetemi
Plasma cell myeloma Hemagglutinasyon hastalığı |
Hiperglisemi, hiperomalirite, keto – asidosis | Neuromusküler zayıflama, koma, nöbet, | Polidipsi, poliüri, şok | Kontrol edilemeyen DM |
hipoglisemi | Depresyon, nöbetler, koma, opistotunus, amarosis | İnslinoma, aşırı insülin uygulaması, hepatik yetmezlik, açlık, addisons hastalığı |
Hiperosmalite | depresyon, Neuromusküler zayıflama, koma, nöbet, | Polidipsi, poliüri, ishal, kusma | Şiddetli dehidrasyon,
Hipernatremi Hiperglisemi üremi |
hipernatremi | Depresyon, paresis,nöbetler, koma, opistotunus, amarosis | Poliüri, polidipsi
Anuri/ oliguri, |
Şiddetli hipolvolemi,
tuz tok., Diabetes insipudus, veya DM, suyun kısıtlanması |
hiponatremi | dönme hareketi, inkordinasyon, nöbetler, kollaps | Aneroksi, şok, siyanosis, zayıf ve düzensis nabız, dehidrasyon bulguları, generalize ve pulmoner ödem | Şiddetli kusma, ishal, addison hastalığı, aşırı diürez sağlama |
hiperkalemi | Depresyon, parasis, ataksi | Aneroksi, kusma, ishal, bradiaritmi, ileus, zayıf nabız, kardiak arrest | Addision hast., böbrek yetmezliği, asidosis, kas nekrozu, potasyum solusyonları |
hipokalemi | depresyon, ataksi, tetani | Poliüri, polidipsi, kardiak aritmiler, | Kusma, ishal, insulin uygulaması, uzun süreli diüretikler, yüksek dozda kortikosteroidler, hiperaldostrronism, akut böbrek yetmezliği |
hiperkalsemi | Depresyon, neoromüskuler yetersi
zlik |
Poliüri, polidipsi, nefrokalsinosis, topallık, patolojik kırıklar, kardiak aritmiler | Vitamin D tok., primer hiperparatroidsm, lenfosarkoma, multiple myleloma, osteolitik neoplasmlar, dietteki aşırı kalsiyum |
hipokalsemi | tetani, nöbetler, | Primer etiyoloji | Laktasyon tetanisi, hipoparatroidsm, iatrojenik, akut pankreatit, etilen glikol tok, okzalat tok |
üremi | Depresyon, kas zayıflığı, tremorlar, nöbet, tetani | Aneroksi, kusma, ishal, poliüri, polidipsi, oliguri, anuri, | CRF, ARF, pre renal yetmezlik, post renal yetmezlik |
hipokalsemi | tetani, nöbetler, | Primer etiyoloji | Laktasyon tetanisi, hipoparatroidsm, iatrojenik, akut pankreatit, etilen glikol tok, okzalat tok |
üremi | Depresyon, kas zayıflığı, tremorlar, nöbet, tetani | Aneroksi, kusma, ishal, poliüri, polidipsi, oliguri, anuri, | CRF, ARF, pre renal yetmezlik, post renal yetmezlik |
Yorumlar
Henüz yorum yapılmamış.