Nöbetler, beyin fonksiyonlarının geçici olarak değişmesi ile meydana gelen paroksismal bir klinik görünümdür.

• Kedi ve köpeklerde görülme oranı sıktır.
• Konvulsiyon, bilinç kaybını eşlik eden generalize klonik ve tonik kas aktivitelerini kapsayan bir episod.
• Epileptik nöbetler beyindeki bioelektrik fonksiyel bozukluğunun proksismal bir  sonucu olarak meydana gelir.
• Non progresif intra kranial bir sorundan kaynaklanır.

Nöbetlerin sınıflandırılması

• Prognozun ve uygun tedavinin belirlenmesinde çok önemli
• Nöbetlerin tipinin belirlemesinde iyi bir anamnez, video görüntüleri
• Bir çok epileptik nöbet tipi hayvanlarda gözlenebilir
• Ana sınıflandırma parsiyel ve generalize episodlar yönünde yapılır

Parsiyel nöbetler

Genellikle kongenital veya sonradan oluşur

A ) Basit parsiyel nöbetler ( bir hemisferdeki anormal elektrik aktivitesi)

• bilinç yerindedir
• Kedi ve köpeklerde nadir
• Motorik belirtiler ön plandadır ( kas gruplarında tikler, tremorlar)

1. B)Kompleks parsiyel nöbet ( her iki hemisferi kapsar)

• basit parsiyel nöbet olarak başlar bilinç kaybolur
• Psikomotor nöbet
• Fasial kaslarda tikler
• Pupiller dilatasyon
• Huzursuzluk, aşırı heycan
• Kedilerde agresif davranış
• bilinçsizce Sürekli havlamak, ulumak, ısırmak ve yalamak

Primer generalize nöbetler : bileteral simetrik olarak başlar bilinç kaybı nettir

Generalize nöbetler kedi ve köpeklerde en sık tanımlanan nöbetlerdir

1.Myoklonik nöbetler

• Bir veya daha fazla kas grubunun aniden kontraksiyonu ile ilişkili – kas sarsıntısı

( basset hound sık gözlenir)

2.Klonik nöbetler

Ritmik kas kontraksiyonları ile karakterize tonus kaybı var

3.Tonik nöbetler

(Poodle, terrier, Dachounds)

• Tüm iskelet kaslarında kas tonusunda artış
• Birkaç dakika veya birkaç saat sürebilir

4.Tonik – klonik nöbetler ( grandmal)

• En çok karşılaşılan tipidir
• Tonik faz, bilinç kaybı
• Kas tanusu giderek artar ve hayvan yere düşer
• Şiddetli kas sarsıntıları ve klonik faza geçiş

Tonik – klonik nöbetler 3 fazda seyreder

Prodromal devre

• ictus devresinden önce dakikalar veya günler bazında başlar
• Hafif davranış değişiklikleri
• Huzursuz hareketler, koşmalar, havlamalar, agresyon, salivasyon, kusma
• Aniden veya fokal olarak başlar
• Aniden başlaması idiopatik epilepsilerde gözlenir
• Tüm iskelet kas tonusu artar, bilinç kaybolur
• Simetrik orafasiyel hareketler
• Pupilla dilate ve bir noktaya fiks
• Klonik fazda şiddetli ısırma hareketleri, aşırı salivasyon, istemsiz idrar ve dışkı yapma
• Ayağa kalkma yürüme, koşma

Postictal  dönem

• Bazı kediler bu devrede normal aktivitelerine devam ederler ama köpekler derin bir uyku içersine girerler
• Çoğu hayvan birkaç dakika içersinde kalkar
• İlk etapta ortama adapte olamazlar, boş boş dolaşırlar

Nöbetlerin nedenleri

A ) Ekstrakranial nedenler

• Orjini vucut dışından olan nedenler (toksikasyonlar)
• Orjini vucuttan köken alan nedenler endokrin, metabolik

B )İntrakranial nedenler

• Progressif ( neoplasi, infeksiyöz)
• Non- progressif ( epilepsi )

Ekstrakranial nöbetlerde her iki hemisferde genelde etkilendiğinden generalize nöbetler oluşur

Genellikle Hipoglisemi,DM,Hipotroidsm,Cushing,Hepatik yetmezlikler,Renal yetmezlik,Hiperlipidemi,İnsülinoma,İntestinal parazitler,hipertermi,Hipoksi,Kardiak hastalıklar,Respiratorik hastalıklar,hipokalsemi,hipoparatroidsm,Elektrolit dengesizliği,toksikasyonlar,Ofi, karbamatlar, klorlu hidrokarbonlar, kafein,Aflatoksikosis – aspergillus spp,,Rodentisitler, ağır metaller…

 

İntrakranial nöbetler

Malformasyonlar,hidroensefalis,Yangısal hastalıklar,Nutrisyonel(kedilerde thiamin),Neoplasi, travma,

İntrakranial nedenler

• Beyin yapısındaki değişimler (Hydrocephalus,Vaskuler bozukluklar,Neoplasia,kist,Kranial travma,Meningitis ve encephalitis)
• Virusler (distemper, FIP, FeLV,Kuduz)
• Bakteriler (Leptosporosis,Mycobacterium spp.Staph aureus,Stph epidermidis,Stph albus,Pausterurella multocidia,Actinomyces,nocardia)
• Mantarlar cryptococcosis, etc. Histoplasmosis
• Protozoa – riketsiyel  Toxoplasmosis Neospora Babesia Ehrlichiosis

Tanı ve ayırıcı tanı

Tanının net olarak belirlenmesi prognoz ve tedavi yöntemi acısından önemlidir.

Epileptik ve non-epileptik nöbetler

İntraserebrel  ve ekstraserebral nedenler ayrılmalıdır.

Nöbetlere diagnostik yaklaşım

Irk faktörü:

• Maltase, Chihuahuas ve yorkshire terrier ırklarında kongenital hidrosefalis
• Irish seter, Saint bernard, koli ve Beagleslerde İdiopatik epilepsi,
• Belçika çoban köpeği kongenitaldir.

Çevresel faktörler, zehirlenmeler( kurşun, ofi, sitriknin, metil aldehid..) ,tümörler,İmmunizasyon ve gebelikte oluşan enfeksiyonlar (Panlekopeni, FIP),Beslenme,Nöbetlerin süresi, sıklığı, belirtileri,gebelikte kullanılan ilaçlar,phenothiazine, aminoglikozitler,…B12 vit noksanlığı

YAŞ FAKTÖRÜ

6 aylıkdan küçük hayvanlarda nöbetin olası nedenleri

• Dejenaratif vaskuler bozukluklar
• Anomoli (hidroensefali)
• Metabolik (HipoglisemiHepatik encefalopati)
• İnfeksiyöz (Kuduz, distamper, FIP, panlökpeni,….Abseler,Cryptococcus,Toksaplasmosis,Neosporosis,Ehrlichiosis, babesiosis…)
• Paraziter (Askaridiosis, teniasis)
• İdiopatik
• Travma,Kranial travma,
• hipoksi, anoksi
• Toksik( Kurşun, ofi, sitriknin…)

6 ay –üzeri yaş arası

• -Dejenaratif vaskuler bozukluklar
• Anomoli (hidroensefali)
• Metabolik nedenler(Hepatik ensefalopati, hipoglisemi, hipokalsemi, hiperlipidemi, Hiperkalemi, üremi, cushing, hipotroidsm…)
• Neoplastik(Beyin tümörü, metastazlar)
• İnfeksiyöz
• İdiopatik
• Granulomotous meningoensefalamyletis
• Travmatik
• toksik

Nöbetlerin tanımlanmasındaki ip uçları

• İdiopatik epilepsi genellikle generalize nöbet ile başlar ve hayvan istirahat halinde iken, uyurken oluşabilir
• Semptomik epilepside bu durum genellikle gözlenmez eksersiz ve heycanda daha sık oluşur
• Generalize nöbetler metabolik, toksik ve idiopatik olabilir.
• Bilinç kaybı olsun veya olmasın tonik ve klonik kas hareketlerinini ürünasyon, defakasyon ve salivasyonunun bir arada varsa bu nöbettir
• Kaslardaki gevşeklik ve bilinç kaybı narkolepsi veya sinkopal episodlarda oluşur
• Bilinç kayıpsız kas gevşekliği motororik aktivete veya metabolik disfonksiyonu işaret eder
• Parsiyal nöbetler fokal veya multifokal serebral anamolilerden meydana gelir
• Parsial nöbetler saniye yada dakikalar periyodunda generalize olabilir
• Tonik spazmlar gelişir
• Köpek ve kedilerde nadir

Özetle tanı

• Fiziksel muayene
• Nörolojik muayene
• Gözlerin muayenesi
• Palpasyon
• Baş, lenf yumruları, eklemler, kaslar
• Akciğer ve kalp oskultasyonu
• Mukozaların değerlendirilmesi
• Periferel dolaşımın değerlendirilmesi
• Poliüri-polidipdi-Oligüri
• GÖRÜNTÜLÜ TANI
  EKG, Ekokardiografi
  EEG, thoraks, abdomen ultrason- röntgen
  Computed tomography (CT)
  Magnetic resonance imaging (MRI)
• Biyokimya
  • Açlık kan glikozu
  • BUN, kreatinin
  • ALT, AST, GGT, ALP
  • Kolesterol, trigliserid
  • FT4- T4
  • Kortizol( 24 saatlik idrar)
  • İnsulin
  • Amonyak
  • Serum elektrolit
  • Ca, P, Na, K
• Serological muayeneler
• Distemper, neosporosisToxoplasmosis, borreliosis,FeLV, FIV, FIP, ….

CSF analizi

 

Patolojik durum	Nörolojik bulgular	Diğer bulgular	nedenleri
hipoksi	Ataksi, kollops, nöbet, koma	Dispnea, siyanöz	Kardiak yetmezlik Vagal sinkop Hava yolu obstruksiyonu Şiddetli anemi Nitrit tok. Embolism trombosis
Kanın hiperviskositesi	Geçici kollaps Konvulsiyonlar, eksersiz intorelansı	polidipsi	Polisetemi Plasma cell myeloma Hemagglutinasyon hastalığı

 

Hiperglisemi, hiperomalirite, keto – asidosis	Neuromusküler zayıflama, koma, nöbet,	Polidipsi, poliüri, şok	Kontrol edilemeyen DM
hipoglisemi	Depresyon, nöbetler, koma, opistotunus, amarosis		İnslinoma, aşırı insülin uygulaması, hepatik yetmezlik, açlık, addisons hastalığı

 

Hiperosmalite	depresyon, Neuromusküler zayıflama, koma, nöbet,	Polidipsi, poliüri, ishal, kusma	Şiddetli dehidrasyon, Hipernatremi Hiperglisemi üremi
hipernatremi	Depresyon, paresis,nöbetler, koma, opistotunus, amarosis	Poliüri, polidipsi Anuri/ oliguri,	Şiddetli hipolvolemi,  tuz tok., Diabetes insipudus, veya DM, suyun kısıtlanması

 

hiponatremi	dönme hareketi, inkordinasyon, nöbetler, kollaps	Aneroksi, şok, siyanosis, zayıf ve düzensis nabız, dehidrasyon bulguları, generalize ve pulmoner ödem	Şiddetli kusma, ishal, addison hastalığı, aşırı diürez sağlama
hiperkalemi	Depresyon, parasis, ataksi	Aneroksi, kusma, ishal, bradiaritmi, ileus, zayıf nabız, kardiak arrest	Addision hast., böbrek yetmezliği, asidosis, kas nekrozu, potasyum solusyonları

 

hipokalemi	depresyon, ataksi, tetani	Poliüri, polidipsi, kardiak aritmiler,	Kusma, ishal, insulin uygulaması, uzun süreli diüretikler, yüksek dozda kortikosteroidler, hiperaldostrronism, akut böbrek yetmezliği
hiperkalsemi	Depresyon,  neoromüskuler yetersi zlik	Poliüri, polidipsi, nefrokalsinosis, topallık, patolojik kırıklar, kardiak aritmiler	Vitamin D tok., primer hiperparatroidsm, lenfosarkoma, multiple myleloma, osteolitik neoplasmlar, dietteki aşırı kalsiyum

 

hipokalsemi	tetani, nöbetler,	Primer etiyoloji	Laktasyon tetanisi, hipoparatroidsm, iatrojenik, akut pankreatit, etilen glikol tok, okzalat tok
üremi	Depresyon, kas zayıflığı, tremorlar, nöbet, tetani	Aneroksi, kusma, ishal, poliüri, polidipsi, oliguri, anuri,	CRF, ARF, pre renal yetmezlik, post renal yetmezlik

 

hipokalsemi	tetani, nöbetler,	Primer etiyoloji	Laktasyon tetanisi, hipoparatroidsm, iatrojenik, akut pankreatit, etilen glikol tok, okzalat tok
üremi	Depresyon, kas zayıflığı, tremorlar, nöbet, tetani	Aneroksi, kusma, ishal, poliüri, polidipsi, oliguri, anuri,	CRF, ARF, pre renal yetmezlik, post renal yetmezlik