Transfüzyon Neden Gereklidir?

Gelişmiş ülkelerde kan bankalarının kurulmasına paralel hayvanlarda ve özellikle köpeklerde transfüzyon bilinçli ve yaygın bir şekilde yapılmaktadır. Kompenent tedavisinin yararları, kanın daha etkili ve ekonomik kullanılması, transfüzyon reaksiyonlarının önlenmesi ve zamandan tasaruf olarak sıralanabilir.

Tam kan

Tam kan; Genellikle birden fazla kan ürününe gerek duyulduğunda kullanılır. Kronik anemili hastalarda kan hacmi zamanla tamamlandığı için tam kan aşırı yüklenmeye (overload) neden olabilir.

Taze Tam Kan (Fresh whole blood); Transfüzyondan hemen önce antikoagulanlı torbalara toplanır, içindeki bazı pıhtılaşma faktörleri zamanla etkisini yitirdikleri için tam kan mümkün olduğunca çabuk kullanılmalıdır.

Depolanmış Tam Kan (Stored whole blood); Kan toplandıktan sonra 6 saat içinde özel dolaplarda saklanan trombositler, lökositler ve labil pıhtlaşma faktörlerin fonksiyonlarını yitirdiği üründür.

Kan ürünleri (kompenent) nelerdir?

Kan ürünleri; Kanın oksijen taşıma kapasitesini artırmak, eksik veya fonksiyonel olmayan hemostatik bileşikleri (pıhtılaşma faktörleri, trombositler, proteinler, lökositler) tamamlamak, volümü artırmak veya hepsini içeren bir tedavi uygulamak amacıyla kullanılır.

Konsantre eritrosit süspansiyonu (Packed red blood cells); Antikoagulan-koruyucu sıvı içine alınan tam kanın, soğutmalı santrifüjde çevrildikten sonra eitrositrosit ve plazmanın ayrılmasıyla elde edilir.

Trombositten zengin plazma (Platelet rlch plasma) ve Trom-boslt konsantrasyonu (Platelet concentrate);Taze kanın peş-peşe sanrifüje edilmesiyle elde edilen ürünlerdir.

Taze plazma (Fresh plasma); Kan alımından itibaren 6 saat içinde eritrositlerden ayrılan ve 24 saat içinde kullanılması gereken plazmadır.

Taze donmuş plazma (Fresh frozen plasma); Kan alımından itibaren 6 saat içinde eritrositlerden ayrılan ve dondurulan plazmadır. Bir yıl sonra bu ürün donmuş plazma olarak adlandırılır.

Kryopreslpitat(Cryopreclpltate); Taze donmuş plazmanın yavaş bir şekilde ısıtıltıldıktan sonra santrifüj edilmesi ve üstte kalan kısmın ayrılmasıyla elde edilir.

Kryopresipltatsız plazma (Cryofree plasma); Kryopresipitat alındıktan sonra kalan pıhtılaşma proteinleri bakımından fakir plazmadır.

Köpek Kan gurupları nelerdir?

Kan gurubu tiplemesi eritrositlerin hücre zarı yüzeyinde bulunan glikoprotein veya glikolipit yapısındaki antijenlerin varlığına göre
yapılmaktadır. Köpeklerde 13’ün üzerinde kan gurubu bildirilmiş, bunların 8 tanesi uluslararası standartlarda tanımlanmıştır.

Bir köpek kaç tür eritrosit antijenine sahiptir?

DEA (Dog Eritrocyte Antigen) 1 dışındaki köpek kan grubu sistemlerinde eritrosit, bir kan gurubu açısından ya negatif ya da pozitif olabilir. Örneğin bir köpek DEA 5 yönünden pozitif veya negatif olabilir. DEA 1 ise DEA 1.1 (Aı), DEA 1.2 (A2) ve DEA 1.3 (A3) olmak üzere üç farklı guruba ayrılır. Bir köpeğin eritrositleri DEA 1.1 pozitif veya negatif olabilir. Aynı zamanda DEA 1.1 negatif hücreler DEA 1.2 pozitif veya negatif olabilir.

Kan grubu antijenlerinin transfüzyondaki önemi nedir?

Köpeklerde transfüzyon açısından önemli olan ve yüksek antijenik özellik taşıyan guruplar DEA 1.1 ve DEA 1.2 faktörleri açısından pozitif olanlardır. Bu gruplarla yapılan transfüzyonlar alıcıda anti-DEA 1.1, 1.2 antikorlarının oluşumuna neden olabilir.

Köpeklerde transfüzyon açısından önemli olan ve yüksek antijenik özellik taşıyan guruplar DEA 1.1 ve DEA 1.2 faktörleri açısından pozitif olanlardır. Bu gruplarla yapılan transfüzyonlar alıcıda anti-DEA 1.1, 1.2 antikorlarının oluşumuna neden olabilir.

Hangi grup kana sahip köpekler arasında kan transfüzyonu yapılabilir?

ideal uygulama köpeklere aynı kan grubundan kan nakli yapılmasıdır. Ancak kan grubu bilinmeyen köpeklere DEA 1 (DEA 1.1, DEA 1.2) negatif kan verilebilir.

Köpeklerde insanlarda olduğu gibi genel verici grup var mıdır?

DEA 1.1 ve DEA 1.2 negatif köpekler genel verici (üniversal donör) olarak kabul edilir. Greyhound ırkı köpekler bu özelliğe sahip köpekler olarak bilinir.

Köpeklerde ilk transfüzyon sonrası karşı reaksiyon oluşur mu?

insan ve kedinin tersine köpeklerde genellikle diğer kan guruplarına karşı klinik olarak önemli doğal antikor yoktur. Bu nedenle daha önce kan nakli yapılmamış bir köpekte genellikle ilk transfüzyonda reaksiyon oluşmaz. Ancak uyumsuz transfüzyon yapılmış hayvanda tranfüzyonu takiben bir kaç gün (4-14) içinde antikor oluşabilir. Bu nedenle tekrarlanan nakiller hemolitik reaksiyonlara yol açabilir.

Kan grubu belirlenmeden veya çapraz karşılaştırma testi uygulanmadan transfüzyon yapılabilir mi?

Hayır, kesinlikle önerilmemektedir.

Karşı reaksiyon riskini ortadan kaldırmak için hangi testler yapılmalı?

Öncelikle köpeğin kan grubu belirlenmeli, tekrarlanan uygula-
malarda kan grubu uygunluğunu belirlemek için çapraz karşılaştırma işlemi yapılmalıdır.

Kan tiplemesi

Son yıllarda geliştirilen pratik test kitleriyle köpekler antijenik önemi olan kan grupları yönünden pozitif veya negatif olarak sınıflandırılmaktadır. Ticari olan bu kitlerde yöntem, kan grubu antijenlerine karşı elde edilmiş monoclonal antikorların test kartı üzerinde antijenle verdiği reaksiyon temeline oturtulmuştur.

Kan nasıl alınmalı?

Anesteziye gerek olmadan köpekler ayaktayken veya otururken vena jugularisten kan kolaylıkla alınabilir.

Bir köpekten ne kadar kan, hangi aralıklarla alınabilir?

Bir defada 15-20 m l/kg kan alınabilir ve özellikle hospitalize edilen hayvanlarda 3-4 haftada bir tekrarlanabilir. Bir köpekten 2 ile 3 ayda bir sıvı tedavisi olmadan güvenli bir şekilde kan alınabilir.

Kan alımı köpeğin sağlığına zarar verir mi?

Kan vermek köpeğin oyun, tırmanma, koşma gibi normal aktivitelerini sürdürmesini engellemez. Kan vermeden once köpeğin ekstra beslenmesine gerek yoktur, insanlarda olduğu gibi köpek organizması kısa sürede verilen kanı yerine yerine koyar.

Transfüzyon sırasında muhtemel karşı reaksiyonlar:

Uyumsuz kan ürünlerinin nakli veya uygun olmayan şartlarda yapılan transfüzyonlar, akut veya gecikmiş tipte hemolitik immun veya immun olmayan reaksiyonlara yol açar.