• Anemi; her bir ünite kandaki eritrosit sayısının, eritrosit hacminin ve oksijen taşıma kapasitesinin azalması

A. Hemorojik

–Kronik

• GI kanamalar
• WVB
• Hemofili A
• Protrombin eksikliği

–Kan emen parazitler

• Kancalı kurt, kene, pire…

–Akut Kanama

• Warfarin tok
• Travma

B: Hemolitik

–Antijen antikor reaksiyonları

• İsoerytrolisis
• Kan uyuşmazlığı
• IHA
• Cold hemagglutinasyon hastalığı

–Toksik nedenler

• Bakır tok
• Kedide metilen mavi tok.
• Yılan, akrep, örümcek, yaban arısı
• Kurşun, fenol tok.

–Enfeksiyöz nedenler

• Babesiosis, hemobartonella, leptosporidiosis.. Cytauxzoon

Felis

• diğer nedenler

–Pyruvate kinaz eksikliği

–Hipofosfatami

–herediter

• Sekonder anemiler

–Kronik infeksiyöz hastalıklar

• Tüberküloz…, ehrlic

–Organ  veya doku bozukları

• Pyometra, kronik böbrek yetmezliği
• Hipotroidism, lenfosarkoma, kronik hepatit
• Addision hastalığı
• Nutrisyonel

–Protein, fe, cu, co, B12, folik asit, prodoksin nok

• Hipoplastik veya aplastik (kemikiliği bozuklukları)

–Myelofibrosis,

–Aplastik pansitopeni

–Pure eritrosit aplasizi

–Lösemi

–Myelodisplastik sendrom

• ilaçla ilişkili anemiler

–Östrojen toksikasyonu

–Sulfadiazin toksisitesi

–Fenilbutozon toksisitesi

• İnfeksiyönlar

–FıP

–FeLV

–FIV

–ehrlichiosis

Anemilerin morfolojik sınıflandırılması

• Mikrositik
• Makrositik
• Normositik
• Normokromik
• hipokromik

Rejanerasyon yeteneğine göre

• Rejenaratif
• Non- rejenaratif

KLİNİK TANI

• Anamnez

–Klinik belirtilerin başlama zamanı

–Kan kaybının olup olmadığı ( epistaksis, hematüri, melana, kusmukta kan..)

–Peteşi – ekimoz

– Son zamanlarda FeLV ve FIV taraması yapıldımı? ( retrovirus— kemikilği hipoplasisi, lösemi)

–Eksersiz intorelansının varlığı

–Hayvana yakın zamanda bir ilaç, aşı veya kimyasala maruz kalıp kalmadığı

• Modifiye canlı aşı!!!

– önce veya şu an ekoparaziter enfestasyonu

Babesiosis, lyme, ehriciosis, hepatozoon canis

Kedi ve köpeklerde anemiye neden olabilen bazı ilaçlar

• Acetaminophen
• Antiaritmik ilaçlar
• Non steroidal ilaçlar
• Barbituratlar
• Kloromfenikol
• Cimetidine
• Levamisole
• Methimazole
• Metrondizole
• Penisilin , sefolosporinler
• Sulfanomidler

Fiziksel muayene

• Beden ısısını kontrol et
• Eksternal kanamalar ?
• Mukoza ve konjektivaların muayenesini yap

–Anemi

–Anemi + ikter

–Peteşi ekimoz

–Siyanöz

• Palpasyon

–Lenfadenapati?

–Splenemegali?

–Hepatomegali

–İnternal hacimler

Anemilerde genel klinik bulgular

• Eksersiz intorelansı
• Mukozolarda solgunluk, sarılık,
• Taşikardi, hiperapne
• Aortik bölgede zayıf murmurlar
• Sistolik üfürümler
• Deri ve mukozalarda peteşi, ekimoz
• Epistaksis
• Hematüri, hemaglobinüri,
• Ödem, asites

Anemi ve hepatomegali, lenfadenopati,splenomegali ile seyreden bazı hastalılar

• Lenfoma
• Hemobartonelosis
• Akut lösemia
• Ehrlichiosis
• Sistemik mast hücreli hastalıklar
• Kemik iliği hipoplazisi
• IHA

Anemilerin labaratuvar değerlendirilmesi

• HCT, köpeklerde %37, kedide %30’un altına düşmesi anemiyi gösterir
• Neonatal devrede 2 – 6 hafta, %24 – 34 arasında olması normal kabul edilmeli
• Gebeliğin son 1/3 döneminde kademe kademe azalarak normositik normokromik anemi olabilir
• Irk faktörünü göz önüne al,Greyhound, whippet, Lurchen, Borzai %48 – 66

Aneminin şiddeti

• Primer nedene
• Total kan hacminin değişim derecesine
• Aneminin şekillenme hızına
• HCT

Köpek             kedi

• Hafif      %30 -36             %20 – 24
• Orta        %18 – 29          % 15 – 19
• Şiddetli <% 18          <           %15

Hemoglobin konsantrasyonu

• Yaş faktörü

–Köpekler 4 -6 haftalık dönemde8 – 11 gr /dl

–Kedide aynı dönemde 7 -8 gr /dl

• Cinsiyet faktörü

–Dişilerde biraz daha yüksek ( Greyhound)

• Gebelik
• Hemoliz
• Tranklizan ve sedatifler
• Hataya bağlı

 

RBC ve İndeksleri

MCV ( ortalama eritrosit hacmi)

–Köpek 60 -77 mikron küp

–Kedi 40 – 55 mikron küp

HCT x 10

• MCV= —————

        RBC

Doğumda büyük, 2 aylıkken yetişkinlerin değerini alır

Japon akita köpeklerinde 55 – 65

Minyatur ve yoy poodlarda makrositik tir 80

MCV artma nedenleri

• Retikulositosis
• Büyük immature RBC
• Hipertroidism
• Çekirdekli RBC
• Irk ve yaş
• B12 ve folik asit nok.

MCV azalma nedenleri

• Fe, pirodoksin,cu, eksikliği
• Feline hamabartonellosis
• Yaş ve ırk
• Hemopoetik faktörlerin yetersizliği

Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonu ( MCHC)

• Köpek:31- 34
• Kedi: 31 – 35 mg/dl

Hgb x 100

MCHC = ——————

HCT

Artış genellikle hataya bağlı

IHA, hemoliz, saklama hataları

Lipemi

MCHC AZALMA NEDENLERİ

Heinz cisimcikleri

• Demir, pirodoksin, protein eksikliği
• Çekirdekli RBC, retikulositosis
• Yaşa bağlı
• Inheriditer hipokromi
• Normokromik anemiler genelde sekonder anemi ve aplastik, hipoplastik anemi ile ilgilidir
• ORTALAMA RBC HEMOGLOBİNİ ( MCH)

– her bir RBC ortalama Hgb ağırlığını gösterir

Hgb x 10

MCH = —————- Pikogram

RBC

 

• Köpek : 19 – 23
• Kedi : 13 -17

–Normalin altında olması hipokromi

–Üstünde olması makrositosisi gösterir

Makrositik hipokromik anemi !!!?

Hemolitik anemi, rejeneratif anemi

Bazen MCHC değeri hemolize bağlı yüksek olabilir

Normositik – normokromik anemi

Nonrejeneratif anemi, rejeneratif anemi başlangıç dönemi

Mikrositik – hipokromik anemi

Demir eksikliği veya demir metabolizması ile ilgili anemiler

Diğer önemli labaratuvar parametreleri

• Retikulosit sayımı
• Total protein
• Kemikiliği muayenesi
• Serolojik testler ( Babesiosis, ehrliciosis,..FIV, FLev. FIP..)
• Karaciğer markırları
• Albumin
• GGT, ALT, biluribin, safra asitleri….
• Koaglasyon profili
• Pt, APTT, Fibrinojen, FDP
• Endokrinal biokimyasal analizler
• Troid hormonları
• Kortizol
• Östrojen….
• Böbrek yetmezlikleri ile ilgili parametreler
• Üre, kreatinin
• Coomb’s testine alternatif olarak aglutinasyon testi

Retikülosit sayımı

• Rejenaratif ? Yoksa non rejenaratif ?
• Periferik yaymalarda Wright yada Giemsa boyamasında hafif pembeye çalan mavi renk alırlar

• retikulosit artışı rejeneratif anemiyi
• Azalması non rejenaratif anemiyi gösterir
• Normal olması antianemik faktörlerin yetersizliğini işaret eder

Rejenaratif anemi kriterleri

• Lökosit sayısının artması
• Sola kaynma
• Retikülositosis
• Çekirdekli eritrositler
• Howell- jolly cisimcikleri
• Trombosit sayısının artması ??!!!
• RI < 2.5

Non-rejenaratif anemi kriterleri

• RI<2.5
• Lökopeni
• Trombositopeni
• Sitopeni

Kedi ve köpeklerde non-rejenaratif aneminin nedenleri

 

• Kronik hastalık anemisi
• Kemikiliği bozuklukları

–Kemikiliği aplasi/hipoplasi

–Myledisplastik sendrom

–Myelofibrosis

• Renal hastalıklara bağlı anemi
• Endokrin sistemle ilişkili anemi

–Hipotroidsm

–addison

 

• Kronik hastalık anemilerinde yangı veya neoplastik prosesler ( laktoferrin, akut faz yangı prekürsörleri) demirin kemikiliğinde kullanımı engellerler ve eritroid prekürsürleri kemikiliğinde oluşmaz
• En çok demir eksikliği anemisi ile karışır nasıl ayırt edebiliriz?

Kronik hastalık anemisi ve demir eksikliğinin ayırımı

parametreler	Kronik hastalık anemisi	Demir eksikliği anemisi
Serum demir konsantrasyonu	düşük	Çok düşük
Total demir bağlama kapasitesi	Normal – AZALMIŞ	Normal/yüksek
Hemoglobin saturasyonu	düşük	Çok düşük
Kemikilği Fe deposu	yüksek	düşük
PLT	Normal, düşük, yüksek	Yüksek, çok yüksek
Dışkıda gizli kan	yok	Pozitif/negatif
RBC morfoloji	Normositik-normokromik	Mikrositik-hipokromik
ferritin	Normal – Yüksek	düşük

 

Niçin kronik renal hastalıklı hastalarda anemi gelişir?

• eritropoetin üretimi azalır
• Üremi RBC yaşam süresini kısaltır
• Gastro intestinal kanama
• PTH seviyesi yüksektir eritropoesisi baskılanır

 

Kemikiliği bozuklukları

Bu bozukluklarda normal eritroid prekürsörleri neoplastik veya yangısal hcreler tarafında baskılanır, yıkımlanır işgal edilir.

• Neoplastik
• Hipoplastik
• Displastik

Kedi ve köpeklerde kemikiliği hasarına yol açan nedenler

• Kemikiliği aplasisi – hipoplasisi

–Östrojen, fenilbutozone, immun ilişkili

–FLev, idiopatik

• Mylephtisis

–Akut lösemi, kronik lösemi

–Multible mylemo, lenfoma, malignant histositosis

• Myledisplastik sendrom

–FLev, FIV, prelösemik sendrom

• Mylefibrosis

–FLeV, pruvat kinaze eksikliği

• Osteosclerosis

–FLeV

• Genelde hastalar pansitopenik dir
• Genelde normositik normokromik non- rejenaratif anemi
• Retikulosit yok
• Tanıya giderken
• Rutin hemogram
• Kemikiliğinin sitolojik ve histolojik muayenesi
• Enfeksiyöz ajanlar için serolojik testler, PCR ( FIV, FeLV, ehrichia….)
• • Kronik organ hastalıkları anemisinin aksine HCT genelde %15 düşük olabilir
  • Retikülosit olmamakla beraber makrositosis bulunması kemikiliği aplasisi veya hipoplasine neden olan FeLV, FIV için tipiktir
  • BAZI KÖPEKLERDE SFEROSİTLER BULUNABİLİR

Anemilere diagnostik yaklaşım

 

1.Aneminin şiddetini belirle

Hafif anemi (köp: %30-36, kedi %20-24)

Yaş, ırk ve cinsiyet-gebelik

Parametreleri kontrol et ( örnek alınımı hatalı mı?)

Sekonder nedenlere yönel ve 4 nolu bölüme git

Orta ve şiddetli anemi varsa kemikiliği yanıtını belirle ( 2)

2.Kemikiliği yanıtını belirle

1. hafif anemide veya ilk 2-3 gün beklenilen retikulosit ve polikromasi gözlenmez

2.Kemikiliği normalse 5 günde retikulosit ve polikromasi pik yapar

3.Makrosit ve hipokromik RBC artışı 7-14 günde belirgin

4.Aneminin morfolojik tanısını belirle

1.Makrositik hipokromik = rejeneratif anemi

2.Normositik normokromik: nonrejenaratif veya prerejenaratif

3.Mikrositik-hipokromik : fe eksikliği

4.Makrositik-normokromik

1.Eğer Rejeneratif ise

Hemolitik anemi için froti değerlendir

1.Sferosit, agglutinasyon, heinz body, polykromazi, kan parazitleri

2.Hemoglobinüri

1. İNTRAVASKULER hemoliz

3.Internal kan kayıpları

4.Eksternal kan kayıpları

1.Anamnez, hipoproteinnemi, hipoalbunemi

2.trombositopeni

Non-rejenaratif ise

lTekrardan retikulosit sayımını kontrol et

lPrerejenaratif anemilerin ilk 3 günü retikulosit olmayabilir

l2 hafta sonra gerçekten nonrejenarati f ise retikulosit şekillenmez

lKlinik ve diğer laboratuar parametrelerini değerlendir

• akut Demir eksikliği anemisi genellikle mikrositik hipokromiktir ama rejeneratiftir
• Nonrejenaratif anemiler genellikle normositik normokromiktir
• FLeV kedilerde makrositik normokromik anemi olmasına rağmen retikulosit bulunmaz ( myledisplazi)

Kedilerde anemiye yaklaşım klinik ipuçları

• Anemi kedilerdeki en yaygı hematolojik bozukluğu oluşturur, neden?

–Oksidatif yetmezlik

–Retroviral enfeksiyonların sık görülmesi

–Kan parazitleri ( hemobartonellosis….)

• Anemiye neden olan ilaçlara maruz kaldı mı?
• Akut veya kronik kan kaybı var mı?
• FIV, FeLV ?
• Kronik organ hastalığı var mı ?

Kedilerde aneminin gelişmesine neden olan bazı ilaçlar

• acetaminophen, benzocaine,
• methylene blue,
• griseofulvin, acepromazine, chloramphenicol, sulfatrimethoprim,
• propylthiouracil, methimazole

anemili kedilerdeki klinik bulgular bize önemli etiopatojenik veriler suna bilir

• • ateş
• • lenfadenopati
• • Hepatomegali
• • Splenomegali
• • peteşi
• • ekimoz
• • ishal
• • Melena
• • kanama (epistaksis, hematüri)
• • pire enfestasyonu (yavru kedilerde önemli)

• Ateş ve hepatosplenomegali hemobartonella veya lösemiyi işaret edebilir
• Generalize lenfadenopati ve hepatosplenomegali lenfoma veya lösemi ile ilişkili olabilir ,
• Pire veya kancalı kurt bulunması özellikle yavru kedilerde kronik kan kaybı anemisine yol açabilir.
• • Anemili bir kedide ilk yapmamız gereken aneminin rejenerasyon yeteneğini belirlemek
  • Bunu nasıl yaparız ?

  –Retikülosit sayısı % 2.5  büyükse veya RI > 2

  İkinci basamak olarak serum veya plasma protein konsantrasyonlarına bak

• – neden?, hemoliz ve kan kaybı anemisini bize ayırt etmemize sağlayabilir– hemolizde normal, kan kaybında düşüktür.

3. olarak RBC indekslerini değerlendir

• • MİKROSİTİK ANEMİ – demir eksikliği
  • NORMOSİTİK ANEMİ – kronik hastalıklar, hypoproliferatif anemiler, renal hastalık anemileri
  • MAKROSİTİK ANEMİ – rejeneratif anemileri
  • HİPOKROMİK AMENİ —
  • NORMOKROMİK ANEMİ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaynak:

Prof. Dr. Sezgin ŞENTÜRK